Hoe kreeften groeien

7 september 2021

Eén van de thema’s die vaak terugkomt in trajecten is weerstand. Als zich lastige situaties voordoen waarin we stress ervaren, willen we daar het liefst zo snel mogelijk vanaf. Allerlei overlevingsstrategieën treden in werking.

Van nature zijn we geneigd ons te verzetten tegen pijn, negatieve gevoelens en verandering. Verandering vraagt van ons dat we in beweging moeten komen, dat we uit onze veiligheid moeten stappen, dat we ons aan moeten passen aan nieuwe omstandigheden. Dat roept bij veel mensen gevoelens van onzekerheid en stress op. Het vraagt je om naar binnen te kijken en het discomfort toe te laten. Om kwetsbaar te zijn.

Het is onvoorstelbaar hoe sterk weerstand tegen verandering mensen kan vasthouden in hele ongelukkige situaties. Iemand die al jarenlang werkt in een setting die niet past: werkzaamheden doet die hij niet leuk vindt, werkdruk die hem telkens over zijn grenzen jaagt. En toch: het is bekend, het is veilig, ik weet wat ik heb. Alles liever dan de onzekerheid van verandering.

Weerstand tegen innerlijke verandering kan er ook toe leiden dat iemand juist maar blijft veranderen van werk: de jobhopper, die elke keer als zij zichzelf dreigt tegen te komen in haar werk, weer op zoek gaat naar iets nieuws. En zo nooit de kans pakt de lessen te leren die schuilen in de eerlijke reflectie op jezelf.

Een mooi verhaal in dit kader is het verhaal van de kreeft, verteld door rabbie dr. Abraham Twerski. Zijn verhaal: kreeften zijn kleine zachte beestjes in een harde, beschermende schaal. Als een kreeft groeit, gaat die omhulling, die schaal, na een tijdje ongemakkelijk aanvoelen, als een te strak pantser. De kreeft raakt in de stress. Stress is daarmee de interne alarmklok om verandering aan te gaan en een aanpassing te maken in zijn huidige leven. Enkel op die manier kan een kreeft blijven leven en groeien. Hij trekt zich terug onder een rots, werpt zijn pantser af en vormt een nieuwe, grotere schaal. Totdat die nieuwe schaal ook begint te knellen, de kreeft zich weer oncomfortabel begint te voelen en hij weer even een tijdje moet schuilen onder een steen om zich te bevrijden. Deze activiteit herhaalt zich gedurende zijn groeiproces. De stimulans voor de kreeft om te kunnen groeien, is dus dat deze zich niet comfortabel voelt.

De uitdaging voor ons allemaal ligt erin dat we ons durven verbinden met gevoelens van stress, onzekerheid en discomfort. Accepteren dat dat er tijdelijk is en beseffen dat het ook weer voorbij gaat, mits je het toelaat. Het afleggen van je bescherming, van je schaal, voelt kwetsbaar. Maar het biedt de ruimte die nodig is voor groei, ontwikkeling en nieuwe kansen.

Wij ontmoeten je graag, onder de rots.

Harmke van Dam