20 jaar OP WEG

29 oktober 2021

Van Dam loopbaanbegeleiding is 20 jaar geleden opgericht door Tjeerd & Harmke van Dam. Inmiddels is het bedrijf ontwikkeld naar een franchiseorganisatie met locaties in het noorden, oosten, midden en westen van het land. Tjeerd en Harmke blikken in de loop van dit jubileumjaar twee keer samen terug en delen inzichten over de afgelopen 20 jaar. Hoe is het bedrijf gestart en hoe ging het verder? Hoe is het om als echtpaar ook zakelijke partners te zijn? Welke loopbaanthema’s komen veel voor en wat zijn de verwachtingen voor de toekomst? Na deel 1 volgt nu deel 2.

Loopbaanbegeleiding in de lift

Tjeerd: “Eigenlijk bestaat het vak loopbaanbegeleiding nog niet eens zo heel lang. In de jaren ’80 ging het economisch moeizaam in Nederland met als gevolg veel ontslagen. Er waren wel outplacementbureaus, zoals van Ede en partners, maar deze waren vrij exclusief en vooral gericht op directiefuncties. Vanaf de jaren ’90 richtten ook bedrijven als Start en Randstad zich op outplacement bij reorganisaties. De aanpak was vooral curatief, oftewel mensen na ontslag weer zo snel mogelijk helpen aan werk.

Harmke: “Toen wij startten in 2001 zijn we ons vooral gaan richten op loopbaanontwikkeling vanuit de overtuiging dat dat preventief werkt. We merkten dat veel mensen zoekende waren in hun werk en keuzes rondom hun loopbaan. Door ontwikkelingen in de maatschappij, veranderden organisaties sneller en dat heeft ook gevolgen voor de inhoud van functies. Daarnaast kwam er veel meer ruimte voor de individuele beleving en ontwikkeling van mensen. Het werd steeds minder vanzelfsprekend om jarenlang hetzelfde werk te doen. De vraag die meer naar bovenkwam is: ‘Past de baan die ik nú heb bij de persoon die ik nú ben?’”

Tjeerd: “Over die vraag werd vroeger nauwelijks nagedacht. Je ging gewoon aan het werk en moest de kost verdienen. Of je het werk leuk vindt en of een baan aansluit bij je waarden en interesses is echt iets van de laatste decennia.”

Harmke: “Werk mocht iets worden waar je voldoening en plezier uithaalt. Toch is dat nog niet voor iedereen zo eenvoudig. Veel mensen zijn gericht op erkenning van buitenaf en willen daardoor voldoen aan verwachtingen van anderen. Dan raak je steeds verder weg bij je eigen wensen en verlangens. Je kunt bijvoorbeeld doorslaan in het aanpassen van jezelf, maar ook in het willen bereiken van status en succes. Stephan Covey heeft het over de ladder waar je met al je energie tegen opgeklommen bent, om bovenaan te ontdekken dat deze tegen de verkeerde muur stond… Het gevolg hiervan is vaak dat mensen burn-out raken, opgebrand. De energie die je gebruikt hebt heeft geen echte voldoening gegeven. Hoe eerder je dit signaleert, hoe beter je in kunt grijpen.”

Tjeerd: “Wat dat betreft zit loopbaanbegeleiding de laatste 20 jaar echt in de lift. Steeds meer werkgevers gaan inzien dat investeren in de gezonde loopbaanontwikkeling van mensen uiteindelijk veel kan opleveren. Mensen functioneren beter in werk dat qua kernwaarden bij hen past en waarin ze qua competenties kunnen groeien. Dat houdt mensen gemotiveerd en vitaal. Bij jonge mensen valt ons op dat ze echt kritisch kijken naar wat een organisatie op het gebied van loopbaanontwikkeling te bieden heeft. Is dit aanbod mager, dan zijn ze in deze krappe arbeidsmarkt sneller weer vertrokken.”

Zelfinzicht

Harmke: “De eerste reden die mensen vaak geven als ze contact met ons zoeken is: ‘Ik ben op zoek naar iets anders, maar ik weet nog niet wat’. Ze zijn dan vaak al aan het kijken naar vacatures maar lopen daarin vast. Wij helpen om eerst eens stil te staan bij jezelf: wat drijft je in jouw werk, waar ben je echt voor gemotiveerd? Wat kan en wil je en hoe past werk in de rest van je leven? Er zijn veel verschillende aspecten die een rol spelen bij het bepalen van de juiste koers. Het helpt om dat samen gestructureerd op een rij te zetten”.

Tjeerd: “Gaandeweg heb ik op basis van onze ervaring een werkmodel ontwikkeld, wat daarin een mooi inzicht geeft. Werk bestaat niet alleen uit werkinhoud, maar ook uit of je past in de organisatiecultuur en of de arbeidsvoorwaarden aansluiten bij je wensen. Het begint bij: wie ben ik zelf, welke waarden zijn voor mij belangrijk en wil ik uitdragen in mijn werk. We beginnen altijd met het in kaart brengen van iemands waarden, kwaliteiten, drijfveren en interesses. Aan de hand van opdrachten, instrumenten, testen in combinatie met één op één gesprekken werken we toe naar een aantal loopbaanscenario’s. Samen gaan we ontdekken welke banen goed passen én kansrijk zijn.”

Harmke: “Verandering van baan is niet altijd de enige oplossing. Soms ligt de oorzaak van de onvrede ook bij jezelf. Wij zeggen: je neemt jezelf mee in een nieuwe baan. Wat heb je te leren en hoe kun je in je huidige of nieuwe baan beter tot je recht komen?”

Tjeerd: “Ik sprak eens iemand die aangaf in 3 banen al conflicten met leidinggevenden gehad te hebben. Zij wilde nu wel eens een fijne baas. Dan wordt het toch tijd dat iemand in de spiegel gaat kijken. Hoe ga je om met autoriteit? Welk gedrag vertoon je zelf en wat roep je bij anderen op? Niet altijd makkelijk en leuk, maar uiteindelijk wel helpend.”

Harmke: “Je neemt de inzichten vanuit het traject niet alleen mee naar je werk, maar ook in je relatie, gezin en familie. Zelf werk ik veel met het Enneagram, een psychologisch model dat veel inzicht geeft in je karakter en je omgang met anderen. Mensen zijn verschillend, maar veel thema’s gemeenschappelijk. We gaan allemaal bepaalde dingen uit de weg en laten de minder prettige kanten van onszelf liever niet zien. Het is goed om te kijken hoe je die oude patronen, die je nu niet langer dienen maar juist in de weg zitten, kunt loslaten. Soms zeggen mensen: ‘ik ben een nieuwere en mooiere (want: echtere) versie van mezelf geworden’. Dat is waar we het voor doen.”

Vitaliteit

Tjeerd: “Zeker de afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor duurzame inzetbaarheid en vitaliteit. Veel werkenden ervaren druk op het werk en thuis. Alle ballen in de lucht houden vraagt veel. Toch hebben veel mensen ook wel uitstelgedrag. Erkennen dat het niet gaat is gewoon moeilijk en voelt als falen. In het basisonderwijs zien we dit ook vaak terug. Volhouden tot het echt niet meer gaat. Uiteindelijk meldt de leerkracht zich ziek en start vervolgens met een re-integratietraject. Een preventief traject had veel kunnen voorkomen.”

Harmke: “Bij vitaliteit is een andere baan zeker niet altijd de juiste route. Vaak werken wij met mensen aan het omgaan met hun plichtsbesef, perfectionisme en toewijding. Het stellen van grenzen, maar ook overzicht hebben in alle activiteiten zijn belangrijke thema’s. In dit soort situaties leert onze ervaring dat we aan meerdere knoppen moeten draaien om vooruit te komen.”

Tjeerd: “Werkgevers zien dat ze gebaat zijn bij ontwikkeling van hun mensen. Ze investeren bijvoorbeeld in een gezondheidscheck, maar ook in onze Vitaal Verder trajecten.”

Toekomst

Tjeerd: “Het aantal loopbaanadviesbureaus is de afgelopen 10 jaar sterk toegenomen. Daardoor kiezen mensen ook vaker een bureau bij hen in de buurt. Voor ons was dat een reden om naar 10 locaties in het land te groeien, zodat we dichter bij de klant zitten. Groot worden is voor ons zeker niet het doel, wèl het groeien in bereikbaarheid en expertise. Een andere ontwikkeling is de digitalisering is ons vak, denk aan digitale loopbaan – en beroepskeuzetesten maar ook steeds meer online informatie die beschikbaar is over de arbeidsmarkt en beroepen.

Harmke: “Dat kan zeker helpen. Toch kan een beroepskeuzetest alleen jou niet even vertellen wat de goede vervolgstappen zijn in je loopbaan, daar is echt meer voor nodig. Wij blijven geloven in de kracht van het gesprek, reflectie en persoonlijke coaching. De combinatie van tools én echte aandacht voor mensen.”